In 2018 werd @ease opgericht: een plek waar jongeren gratis binnen kunnen lopen voor een gesprek. Een consortium van Universiteit Maastricht deed onderzoek naar de bezoekers en werkwijze van @ease. Hun conclusie: een organisatie als @ease is in Nederland niet alleen nodig, maar ook haalbaar.
De meeste mentale problemen beginnen al vóór het 25e levensjaar. Toch krijgen veel jongeren pas laat hulp. Vaak spelen schaamte, onbekendheid met de zorg of de strikte scheiding tussen jeugdzorg en volwassenenzorg een rol.
Dat probleem is niet uniek voor Nederland. Wereldwijd ontstaan nieuwe initiatieven die jongeren sneller en beter willen bereiken. In Australië is er bijvoorbeeld headspace, in Ierland Jigsaw, en in Canada Foundry. In dat rijtje hoort sinds 2018 ook @ease thuis.
Over @ease
@ease is opgezet om jongeren een laagdrempelige plek te bieden. Jongeren tussen 12 en 25 jaar kunnen er gratis en anoniem terecht, zonder verwijzing of afspraak. Bijzonder is dat jongeren er praten met leeftijdsgenoten: vrijwilligers tussen 18 en 30 jaar die zelf ervaring hebben met problemen en een speciale training hebben gevolgd. Zij worden peer-counsellors genoemd. Op de achtergrond zijn altijd professionals beschikbaar.
Hoe is het onderzoek gedaan?
De onderzoekers gebruikten gegevens van de eerste 291 jongeren die tussen januari 2018 en juli 2020 een @ease-locatie bezochten.
- Alle bezoekers konden na hun gesprek een korte, anonieme vragenlijst invullen.
- De peer-counsellors vulden zelf ook een deel in. Bijvoorbeeld over hoe het ging met sociaal functioneren en of er sprake was van suïcidale gedachten.
- Er werd gekeken naar demografische kenmerken (leeftijd, opleiding, woonsituatie), redenen voor het bezoek, en psychische gezondheid (stress, functioneren, kwaliteit van leven, suïcidaliteit).
Op die manier ontstond een duidelijk beeld van wie de bezoekers waren en wat hun problemen en wensen waren.
Wie zijn de bezoekers van @ease?
De gemiddelde bezoeker was 21 jaar oud. Twee derde van de bezoekers was vrouw.
Opleiding
- Driekwart volgde een opleiding
- Meer dan de helft van hen zat op de universiteit
- Een vijfde zat op een hogeschool en bijna een vijfde op de middelbare school
Wonen en achtergrond
- Een kwart woonde alleen, een derde woonde bij ouders, en een derde woonde met vrienden of partner.
- Eén jongere was dakloos en enkele jongeren verbleven tijdelijk in een opvang of bij vrienden.
- Een derde gaf aan dat hun ouders psychische problemen hadden. Dat maakt deze jongeren extra kwetsbaar.
Diversiteit
De bezoekers kwamen uit alle werelddelen. Vooral in Maastricht was de groep internationaal door de vele buitenlandse studenten.
Wat wilden jongeren bespreken?
De belangrijkste reden om binnen te lopen was het willen praten over gevoelens. Driekwart noemde dit.
Daarnaast kwamen jongeren voor:
- Problemen in relaties (22%)
- Zorgen over school of studie (22%)
- Advies of praktische hulp (27% en 19%)
Een kleine groep had vragen over middelengebruik, lichamelijke klachten of seksualiteit.
Opvallend: twee derde van de jongeren kwam uit eigen beweging. Anderen werden aangemoedigd door vrienden, familie of een docent.
Hoe kwetsbaar waren de bezoekers?
Uit de vragenlijsten bleek dat de meeste jongeren te maken hadden met serieuze mentale problemen.
- Stress en klachten: bijna iedereen scoorde boven de klinische grens voor mentale klachten. Dat betekent dat professionele hulp nodig is.
- Kwaliteit van leven: 75% had matige tot ernstige problemen met angst en somberheid. Bijna de helft had moeite met dagelijkse activiteiten.
- Schoolverzuim: 45% had lessen gemist in de afgelopen drie maanden, gemiddeld 7,6 dagen.
- Suïcidaliteit: 28% had suïcidale gedachten. 12% had concrete plannen.
Toch had minder dan een derde in de drie maanden vóór hun bezoek hulp gehad van de ggz of een andere zorgverlener.
Dit laat zien dat @ease een groep bereikt die vaak niet in beeld is bij de reguliere zorg.
Tevredenheid en eerste effecten
Jongeren waardeerden hun bezoek hoog. Ze gaven gemiddeld een 4,4 van de 5 voor het gesprek en een 4,7 van de 5 voor de wachttijd.
Na hun bezoek gaven jongeren aan wat ze verder gingen doen:
- 14% maakte een afspraak bij de huisarts
- 17% wilde naar een psycholoog
- 33% koos voor een andere stap, zoals de studentenpsycholoog of opnieuw naar @ease
- 37% vond het gesprek voldoende voor dat moment
Voor veel jongeren was @ease dus óf een eerste stap richting andere hulp óf een plek waar één gesprek al lucht gaf.
Verschillen tussen Maastricht en Amsterdam
Het onderzoek vergeleek de eerste twee @ease-locaties: Maastricht en Amsterdam.
- In Maastricht waren veel bezoekers internationale studenten. Meer dan de helft was niet in Nederland geboren.
- In Amsterdam was juist de meerderheid in Nederland geboren.
Qua leeftijd, klachten en tevredenheid waren er weinig verschillen. Jongeren kwamen vooral met dezelfde zorgen: gevoelens, relaties en school.
Wat leren we hiervan?
Dit onderzoek laat drie dingen zien:
- Er is grote behoefte aan laagdrempelige steun. Veel jongeren ervaren ernstige klachten maar hadden nog geen andere hulp.
- @ease bereikt diverse groepen. Studenten, jongeren die alleen wonen, jongeren met ouders met mentale problemen. Dit zijn groepen die vaak extra risico lopen.
- Jongeren waarderen het contact. Ze voelen zich serieus genomen en vinden sneller de weg naar verdere steun.
Kansen en uitdagingen
De resultaten zijn hoopvol, maar er zijn ook aandachtspunten.
- De meeste bezoekers waren studenten. Het is belangrijk dat @ease ook kwetsbare jongeren bereikt die niet studeren.
- Een derde van de bezoekers had ouders met mentale problemen. Deze groep heeft extra steun nodig.
- Het aantal @ease-inloopwoonkamers groeit. Het is een uitdaging om de kwaliteit en de jongerenvriendelijke sfeer overal te behouden.
Daarom blijft het betrekken van jongeren zelf belangrijk. Onder andere via de Jongerenraad geven zij tips en feedback, zodat @ease goed blijft aansluiten bij hun leefwereld.
Conclusie
Het onderzoek naar de eerste 2,5 jaar @ease laat zien dat deze aanpak in Nederland zowel nodig als haalbaar is. Jongeren met serieuze klachten weten de weg te vinden naar een plek waar zij anoniem, gratis en zonder drempels terecht kunnen. Ze voelen zich gehoord en gewaardeerd en voor velen is het een eerste stap naar verdere hulp.
Benieuwd naar alle resultaten?
Je kunt hier het volledige wetenschapplijke artikel lezen met de titel “Who is @ease? Visitors’ characteristics and working method of professionally supported peer-to-peer youth walk-in centres, anonymous and free of charge“. Het onderzoek werd in 2022 gepubliceerd
Heb je vragen over ons wetenschappelijk onderzoek? Neem gerust contact op, we vertellen je er graag meer over.